Συνέντευξη στη συγγραφέα Ιωάννα Γκανέτσα έδωσε η ‘Αννα Γαλανού.
Η Άννα Γαλανού, συγγραφέας των ιστορικών βιβλίων «Οι Δρόμοι της Καταιγίδας» –Θυσία, Εκδίκηση, Εξιλέωση–, καθώς και των μυθιστορημάτων «Οι τρεις φωτιές», «Στην Πόλη των λυγμών», «Μαργκώ», «Αντιμέτωποι με το χθες», «Το παράπονό μου μια κραυγή», «Όταν φεύγουν τα σύννεφα», «Σμαράγδι στη βροχή» και «Τότε που τραγουδούσαν οι θεοί», γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Πεζά Ηρακλείου Κρήτης. Γραφιάς από κούνια, ασχολήθηκε με τα περισσότερα είδη του πεζού και έμμετρου λόγου και για το έργο της συνολικά, έχει τιμηθεί με πολλά πανελλήνια βραβεία και διακρίσεις. Με αφορμή την παρουσίαση του νέου της βιβλίου «Ζωές απέναντι» στη Λογοτεχνική Γωνιά, στη Λάρισα, την Πέμπτη 11 Απριλίου, στις 20:00, μιλήσαμε για την κακοποίηση, διαχρονικό φαινόμενο και πρόβλημα που φέρνει τις γυναίκες απέναντι στην ίδια τους τη ζωή.
Πώς βλέπουν τη ζωή οι έξι ηρωίδες του νέου βιβλίου σας «Ζωές απέναντι. Και τι υπάρχει τελικά «απέναντι»;
Θα σας απαντήσω με μία πρόταση από το κεφ. 9 του βιβλίου. Νομίζω τα λέει όλα:
«Ζωή απέναντι… έτσι ένιωθε κάθε φορά που «έβλεπε» τον εαυτό της να στέκεται στην άκρη του δρόμου και τη ζωή να τρέχει με ταχύτητα στην απέναντι πλευρά. Κι εκείνη, κάθε φορά, έβαζε τα δυνατά της για να την προλάβει!»
150 απομαγνητοφωνήσεις με ιστορίες κακοποίησης. Με ποιο κριτήριο διαλέξατε ποιες θα χρησιμοποιήσετε;
Μέσα απ’ τις αφηγήσεις των γυναικών που έχουν φιλοξενηθεί σε Στέγες, δομές και ξενώνες έγραψα ένα μυθιστόρημα που περιλαμβάνει όλες τις μορφές της γυναικείας κακοποίησης, δηλαδή: σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, λεκτική, οικονομική, υποβιβασμός προσωπικότητας, εγκλεισμός, κοινωνικός αποκλεισμός και γενικά τη στέρηση ελευθεριών και τον απόλυτο έλεγχο.
Όλα σας τα βιβλία έχουν κοινωνικό υπόβαθρο. Η κακοποίηση είναι ένα από αυτά που αντί να μειώνεται με την πρόοδο της κοινωνίας φαίνεται να αυξάνεται. Ή μήπως γίνεται πιο ορατό γιατί οι γυναίκες μιλάνε πιο πολύ γι’ αυτό;
Με απασχολούν πολύ τα κοινωνικά θέματα και η κάθε μορφή καταπίεσης, βίας και απαξίωσης του ανθρώπου. Όσον αφορά την ερώτησή σας, θα συμφωνήσω με το δεύτερο σκέλος. Τελευταία, πράγματι υπάρχει μια έντονη μορφή απενοχοποίησης και ενημέρωσης η οποία βοηθά τις γυναίκες ν’ ανοίξουν τα στόματά τους. Μακάρι αυτό να απλωθεί ακόμα περισσότερο και να γίνει κανόνας και στάση ζωής. Είναι ο μόνος τρόπος ώστε να περιοριστεί το φαινόμενο της γυναικείας κακοποίησης που απ’ ό,τι λένε οι στατιστικές θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του 21ου αιώνα.
Ο Στάθης είναι ο κακός της ιστορίας, ο κακοποιητικός άνδρας με τα βίαια ένστικτα. Πώς μπορούν οι γυναίκες νααναγνωρίσουν έναν τέτοιο άντρα στην πραγματική ζωή;
Υπάρχει ένα κοινό σημείο σ’ όλους αυτούς τους άνδρες, που προσεγγίζουν, νέα κυρίως, κορίτσια, γιατί η κακοποίηση ξεκινά σε νεαρή ηλικία. Το κοινό σημείο λοιπόν είναι η μεταμόρφωση του άνδρα σε χαμαιλέοντα. Κυριολεκτώ. Είναι η πιο επικίνδυνη παγίδα που στήνεται και την οποία δεν μπορείς εύκολα να διακρίνεις. Όλοι οι κακοποιητές, στην αρχή, πάνε με τα νερά του θύματος. Τους αρέσουν τα ίδια πράγματα με την κοπέλα, συμφωνούν σε όλα μαζί της και δεν προβάλουν αντιρρήσεις σε τίποτα. Μοιραία τότε εκείνη θα πιστέψει ότι βρήκε την αδελφή ψυχή! Στο βιβλίο περιγράφονται όλες αυτές οι παγίδες, οι τρόποι, οι συμπεριφορές και ο τρόπος προσέγγισης που μόνο όταν κάποια είναι υποψιασμένη μπορεί να διακρίνει.
Ποιος ο ρόλος ή η ευθύνη της οικογένειας στην έκταση που μπορεί να πάρει μια κακοποιητική συμπεριφορά;
Ο ρόλος της οικογένειας είναι πολύ σημαντικός, ειδικά αν η γυναίκα αντιμετωπίζει οικονομικό πρόβλημα. Δηλαδή κάποια που δεν έχει δικά της εισοδήματα, αν δεν υποστηριχθεί από την οικογένειά της, θα είναι πολύ δύσκολο να αποφασίσει να εγκαταλείψει το δυνάστη της. Όσον δε αφορά το μετά, καλό θα είναι οι γονείς να μείνουν πιστοί στο ρόλο τους και να μην δίνουν συμβουλές του τύπου, «στα ‘λεγα» ή «κάνε αυτό» ή «κοίτα μήπως μπορείτε να τα ξαναβρείτε» ή ακόμα και περιορισμοί όπως «πού πας», «γιατί αντιδράς συνέχεια» κ.λ.π. Μπορεί μεν να ανησυχούν για το παιδί τους, καλό όμως είναι να αφήσουν τους ειδικούς να διαχειριστούν το θέμα γιατί ο συμβουλευτικός, διδακτικός και χειριστικός τρόπος είναι πολύ μεγάλο λάθος και δημιουργεί χάος και επιπλέον προβλήματα.
Από όλες τις μορφές κακοποίησης ποια θεωρείτε την πιο ύπουλη, πιο δύσκολα να διαχειριστεί μια γυναίκα;
Η ψυχολογική κακοποίηση και όλα τα παρακλάδια που ανέφερα παραπάνω είναι η χειρότερη μορφή, η πιο δύσκολα διαχειρίσημη και προκαλεί βαθιά και τραγικά αποτελέσματα. Προκαλείται από «πειραγμένους» ανθρώπους που αρέσκονται να επιβάλλονται με άρρωστο τρόπο οδηγώντας τη γυναίκα είτε σε κατάθλιψη, είτε σε απομόνωση και στις ακραίες των περιπτώσεων σε αυτοκτονία. Αρέσκονται επίσης να βλέπουν γύρω τους διαλυμένες ψυχές. Τα θύματά τους επανέρχονται πολύ δύσκολα και μόνο μετά από μεγάλο αγώνα, ψυχανάλυση και χρόνια παρακολούθηση από ειδικούς.
Πόσο δύσκολο ήταν να κρατήσετε την ισορροπία στην αφήγηση όταν είστε με βεβαιότητα κατά της οποιασδήποτε μορφής βίας;
Δεν ήταν καθόλου εύκολο. Το βιβλίο ξεκίνησε να γράφετε το 2018 και τέλειωσε το 2023. Αυτό έγινε συνειδητά. Κατά διαστήματα, χρειαζόμουν αποσυμπίεση και αποστασιοποίηση, ώστε να μπορέσω να περιγράψω τη σκληρή πραγματικότητα που βίωναν αυτές οι γυναίκες και να μεταφέρω στους αναγνώστες με όσο πιο αντικειμενικό τρόπο γινόταν, όσα μου είχαν αφηγηθεί. Κάθε φορά που πήγαινε να χαλάσει αυτή η ισορροπία, διέκοπτα το γράψιμο.
Βιώνεται έντονα κάθε βιβλίο σας. Ποιο το κόστος σε αυτή την πνευματική διεργασία;
Το συγκεκριμένο βιβλίο μου έχει στοιχίσει πολύ σε ψυχική ηρεμία. Δεν μπορώ να δεχτώ ότι εν έτη 2024 υπάρχουν τόσες γυναικοκτονίες και κακοποιήσεις. Είναι πολύ λυπηρό και κάθε φορά που κάτι συμβαίνει στεναχωριέμαι απίστευτα και νιώθω ανήμπορη. Πρέπει να σταματήσει αυτό το κακό, πάει πολύ πίσω την κοινωνία μας.
Έχετε βρει το θέμα για το επόμενο βιβλίο σας κι αν ναι, θέλετε να το μοιραστείτε μαζί μας;
Κατά πάσα πιθανότητα και αν προλάβω να το ολοκληρώσω, θα εκδοθεί ένα βιβλίο ψυχής και ζωής, με βιώματα που με αγγίζουν προσωπικά.
Κλείνοντας, δώστε μας ένα αγαπημένο σας απόσπασμα από το βιβλίο «Ζωές απέναντι».
Κεφάλαιο 22, απόσπασμα:
«Θα διεκδικήσουμε το καλύτερο για όλες μας, για όλες τις γυναίκες. Σκουπίδια όπως αυτός ας μείνουν εκεί που τους πρέπει, πεταμένα στην άκρη του δρόμου. Όσο δυνατά κι αν φυσήξει ο αέρας, όσο ψηλά κι αν τα σηκώσει, ποτέ δεν θα μπορέσουν να γίνουν χαρταετοί!»