Την εκρηκτική κωμωδία του Μολιέρου «Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής» σκηνοθετούν και διασκευάζουν φέτος το καλοκαίρι ο Αιμίλιος Χειλάκης και ο Μανώλης Δούνιας. Μετά από τον «Δον Ζουάν» το 2009 στο Εθνικό Θέατρο και τον «Ταρτούφο» το 2016, συνεχίζουν τη μελέτη τους πάνω στον κορυφαίο Γάλλο δραματουργό, ο οποίος, μέσα πάντα από το πρίσμα της κωμωδίας φώτισε τα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής, κατανόησε την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και δημιούργησε χαρακτήρες με οικουμενική εμβέλεια και έργα που παραμένουν επίκαιρα μέχρι σήμερα.
Στα πλαίσια της καλοκαιρινής τους περιοδείας που έχει ήδη γεμίσει τα θέατρα ανά την Ελλάδα, η διαχρονική κωμωδία του Μολιέρου έρχεται στη Λάρισα την Τρίτη 3 Σεπτεμβρίου, προς τέρψιν των θεατών που αναμένεται να βρεθούν στις κερκίδες του Κηποθεάτρου Αλκαζάρ. Ο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής της παράστασης Αιμίλιος Χειλάκης, παραχώρησε μία άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη στον αρχισυντάκτη της ηλεκτρονικής εφημερίδας “Τι Νέα Λάρισα;”, Αλέξανδρο Χατζηπλή, η οποία είναι στη διάθεση των αναγνωστών.
Χατζηπλής: Κύριε Χειλάκη καλησπέρα σας, “Ο Κατά Φαντασίαν Ασθενής” είναι από τις πιο γνωστές παραστάσεις, που σταθερά ανεβαίνει σε θέατρα της Επικράτειας, από ερασιτεχνικούς θιάσους και φυσικά από καταξιωμένους ηθοποιούς, όπως αυτούς που αποτελούν φέτος το καστ, που έρχεται στη Λάρισα για να μας χαρίσει ευχάριστες στιγμές το βράδυ της Τρίτης. Εκτός από πρωταγωνιστής είστε και ο σκηνοθέτης της παράστασης, μαζί με τον Μανώλη Δούνια. Οι περισσότεροι θεατές που θα έρθουν, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα έχουν δει κάποια στιγμή την παράσταση, τι να περιμένουν από τη συγκεκριμένη; Πού εστιάζεται η διαφοροποίησή της;
Χειλάκης: Τα θεατρικά έργα είναι πολλαπλών αναγνώσεων. Ο κάθε καλλιτέχνης o οποίος έχει ένα προσωπικό στίγμα θα διαβάσει το έργο συμφώνως των πραγμάτων που ο ίδιος πιστεύει. Με τον Μανώλη έχουμε δώσει πολλές φορές την υπογραφή μας σε σπουδαία έργα και ο τρόπος που αναγνώσκουμε εμείς την κωμωδία είναι πολύ συγκεκριμένος, είναι ένα ψάξιμο ως προς το πώς αποτυπώνεται το γελοίον του πράγματος στους ανθρώπους. Αυτός είναι ο δικός μας σκοπός σε σχέση με τις κωμωδίες που έχουμε ανεβάσει. το να ασχοληθούμε με τον Κατά φαντασίαν ασθενή που είναι ένας πασίγνωστός τίτλος είναι μια πρόκληση γιατί ακριβώς έχεις να αντιμετωπίσει τη φήμη την παράσταση και τον τρόπο με τον οποίο εσύ αντιλαμβάνεσαι τη φήμη του έργου. Πιστέψτε μας, κάθε παράσταση είναι μια εμπειρία συναισθηματική, όχι εμπειρία λογικής. Σε αυτό αφήνεται ο θεατής. Δεν έχουμε κόλπα ή τρικ για να τραβήξουμε το γέλιο. Θα σας δείξουυμε με το έργο πώς η ανθρώπινη γελοιότητα δημιουργεί πρόβλημα στους άλλους.
Χατζηπλής: Στη συγκεκριμένη κωμωδία, ο Μολιέρος ουσιαστικά τα βάζει με τους γιατρούς που τρομοκρατούν τους ασθενείς, όχι με την επιστήμη. Κατά κάποιον τρόπο κάτι που συμβαίνει και με πολλά άλλα επαγγέλματα. Δυστυχώς κομπογιαννίτες υπάρχουν παντού.
Χειλάκης: Είναι ο σύγχρονος άνθρωπος της Ευρώπης. Είμαστε κομπογιαννίτες οι Ευρωπαίοι, έχουμε επιβιώσει δημιουργώντας προβλήματα στους άλλους, είμαστε είδος που πρέπει να τείνει προς εξαφάνιση. Οι αστοί της Ευρώπης έχουμε καταχραστεί τον πόρο μας. Δεν είμαστε άνθρωποι που παράγουν, αλλά καταναλώνουν. Δεν είμαστε στην 1η ή 2η γραμμή παραγωγής, είμαστε τριτογενούς παραγωγής, ειδικά εμείς οι Έλληνες, παροχής υπηρεσίας. Άρα, το να θεωρούμε και τον εαυτό μας σπουδαίο είναι πρόβλημα, γιατί δεν ισχύει αυτό. Ούτε εσείς είστε ο καλύτερος δημοσιογράφος του κόσμου, ούτε εγώ ο καλύτερος ηθοποιός του κόσμου. Είμαστε δύο άνθρωποι που μέσα από τη δουλειά μας προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε ιδέες. Και αυτό είναι και το σπουδαίο. Αν εμείς βάλουμε στο στόχαστρό μας τους ανθρώπους που δηλώνουν ότι ξέρουν τα πάντα -έχουμε πολύ ωραίες λέξεις στην ελληνική γλώσσα, οι επαΐοντες, οι ιθύνοντες, αυτοί που έχουν θέσφατο λόγο-, αυτούς κοροϊδεύει ο Μολιέρος. Αυτούς κοροϊδεύει ο Μολιέρος. Αυτούς που δεν ξέρουν τίποτε και σε πείθουν πως ξέρουν τα πάντα. Αυτό πραγματικά χρήζει καταγγελίας και μπορεί να δημιουργήσει την εξαίρετη κωμωδία.
Χατζηπλής: Ποια είναι λοιπόν τα μηνύματα που μας περνά η παράσταση;
Χειλάκης: Ο Μολιέρος ήταν πολύ συναισθηματικός και ονειροπόλος. Πίστευε πως θα ήταν σπουδαίο να αλλάξει ο κόσμος μέσα από το θέατρο. Θα του λέγαμε του παππού Μολιέρου μετά από 350 χρόνια “Παππού, δεν άλλαξαν τα πράγματα, αλλά σίγουρα έχεις κάνει καλύτερους ανθρώπους, που σκέφτονται καλύτερα”. Είναι πολύ δύσκολο να γίνουν αλλαγές, ακόμα και οι πιο αστραπιαίες επαναστάσεις έχουν χρόνια από πίσω τους που “σκάβονται”. Εμείς ζούμε μια τέτοια επανάσταση που ακόμα “σκάβεται” και ο Διαφωτισμός ακόμα συμβαίνει στην Ευρώπη. Η διάλυση των μεγάλων Αυτοκρατοριών ακόμη συμβαίνει στην Ευρώπη. Τα τελευταία 400 χρόνια ακόμα ζούμε την αλλαγή του φεουδαρχικού τρόπου αντίληψης. Αυτό είναι ένα μεγάλο εργαλείο για να αντιληφθούμε αυτές τις αλλαγές.
Χατζηπλής: Τρίτη φορά ανεβάζετε έργο του Μολιέρου και μπορούμε να φανταστούμε πως συμμερίζεστε την άποψη των Γάλλων που τον θεωρούν τον καλύτερο κλασικό ποιητή τους. Τι είναι αυτό που βρίσκετε ιδιαίτερα ενδιαφέρον στον Γάλλο κωμωδιογράφο;
Χειλάκης: Θα σου έλεγα και πολύ ειδικά και πολύ γενικά. Πολύ ειδικά είναι ένας από τους σπουδαίους καλλιτέχνες του κόσμου που δεν ακολουθήσαν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία στην κλασσική γραμμή του Αριστοτέλη, αλλά σε πιο αναρχικούς φιλοσόφους. Στον Επίκουρο φερειπείν. Το έργο του Μολιέρου στηρίζεται πάρα πολύ στο “Ζήσε το τώρα, μην περιμένεις να ανταμειφθείς σε ένα μελλοντικό αύριο”. Κάτι το οποίο ο μονοθεϊσμός και ειδικά ο Χριστιανισμός στηρίχθηκε πάρα πολύ. Άρα ο Μολιέρος είναι ένας άνθρωπος που τα βάζει με τις βασικές απόψεις τις εποχής του. Ότι υπάρχει ζωή που ανταμείβεται μετά τον θάνατο. Ο Μολιέρος σου λέει ότι πρέπει να ζήσεις τη ζωή σου εδώ και οτιδήποτε κάνεις στη ζωή σου θα έχει αντίκτυπο στους δικούς σου ανθρώπους ή ακόμα και στον βίο σου. Αυτό είναι το σπουδαιότερο που έχει Μολιέρος και έχει συντροφεύσει πολλούς αυτή η σκέψη στη διάρκεια των επόμενων αιώνων. Δημιουργήθηκαν ολόκληρες πολιτικές αναλύσεις πάνω στη σκέψη του Μολιέρου. Το γενικό είναι ότι ο Μολιέρος μας μίλησε για τον απλό άνθρωπο μέσα από την αδυναμία του, τον φόβο του, την ανάγκη του. Το κλασσικό θέατρο δεν το κάνει αυτό. Άλλοι σύγχρονοι του Μολιέρου μιλούσαν για πλούσιους βασιλιάδες που έχουν σπουδαίες σκέψεις. Εδώ, ο Μολιέρος μας μιλά για έναν πλούσιο έμπορο που φοβάται μην πεθάνει κι επίσης θέλει να παντρέψει την κόρη του με έναν γιατρό για να έχει τζάμπα θεραπείες στο σπίτι του. Άρα είναι και αρρωστοφοβικός και τσιγκούνης. Όλα τα στραβά της μοίρας. Μιλώντας λοιπόν για τον απλό άνθρωπο 350 χρόνια πριν, ο Μολιέρος κάνει μια μεγάλη ρωγμή στο ευρωπαϊκό θέατρο. Άρχισε να μιλά για μένα και για σένα κι έτσι άρχισε να γίνεται πιο συνεπής σε σχέση με το ραντεβού του με τους θεατές του.
Χατζηπλής: Δεν είναι τραγική ειρωνεία που ο Μολιέρος κατέρρευσε στη σκηνή κατά τη διάρκεια της παράστασης και έμελλε να είναι η τελευταία του;
Χειλάκης: Νομίζω πως μόνο αυτό μας άξιζε. Θα έπρεπε να γίνει ο ίδιος επί παραδείγματι αυτό το οποίο κατήγγειλε, της καταγγελίας δηλαδή των ψευτογιατρών και ψευτοϊατρικών συνταγών. Είναι ένας άνθρωπος που βασανίστηκε πάρα πολύ από τα κλύσματα, τις αιμοκαθάρσεις και όλα τα γιατροσόφια της εποχής του. Και νομίζω πως από αυτό πέθανε, από κακή ιατρική πρακτική.
Χατζηπλής: Σαν να είχε σκηνοθετήσει και τον θάνατό του…
Χειλάκης: Ακριβώς, ακριβώς, σαν να είπε ότι “Εγώ σας λέω στο έργο μου αυτό που παθαίνω εγώ ο ίδιος. Πάρτε το να το έχετε.” Νομίζω πρέπει να ήταν πολύ μεγάλο σοκ της εποχής. Οι γιατροί της εποχής του πρέπει να πάθανε πολύ μεγάλο κακό όταν αυτό που κορόιδευε ο Μολιέρος το έπαθε, άρα θα φοβήθηκε πολύς κόσμος από τους γιατρούς του Παρισιού του 1673.
Χατζηπλής: Έχετε πρωταγωνιστήσει σε τραγωδίες, σε Άμλετ, σε κινηματογραφικές ταινίες, ο κόσμος σας έχει αγαπήσει στις τηλεοπτικές σειρές ήδη από το Τμήμα Ηθών μέχρι και σήμερα στους Πανθέους. Σε αυτή τη διαδρομή των 30 ετών, θα ξεχωρίζατε κάποια αγαπημένη στιγμή για εσάς; Έναν ρόλο – ορόσημο για την καριέρα σας;
Χειλάκης: Είναι πολύ ωραία η ερώτηση αλλά συνήθως δεν την απαντάμε γιατί φοβάσαι όταν αν απαντήσεις σε τέτοια ερώτηση είναι σαν να βάζεις ένα τέρμα στην καριέρα σου. Γι’ αυτό λέμε πάντα, επίσης τετριμμένο, ότι ο καλύτερος ρόλος είναι αυτός που έπεται να έρθει. Γιατί δεν σταματάμε, κυνηγάμε πάντα το μπροστά. Κάθε ρόλος που φτιάχνεις έχει να κάνει με το πώς σκέφτεσαι εσύ σήμερα. Αν παίξω εγώ σήμερα τον Άμλετ θα είμαι εντελώς διαφορετικός από τον Άμλετ που έκανα το 2011. Είναι διαφορετικό το σώμα σου, τα κύτταρά σου, ο τρόπος σκέψης σου. Έχουμε υποστεί βία μέσω της πανδημίας, μέσω πολέμων και μέσω της οικονομικής κρίσης. Αποκλείεται να έχεις τον ίδιο τρόπο να αντιληφθείς τους λογοτεχνικούς ήρωες. Αυτό λοιπόν που σας απαντώ είναι χωρίς καμία υπερβολή, πως ο καλύτερος ρόλος είναι ο επόμενος. Η καλύτερη παράσταση του Κατά φαντασίαν ασθενή είναι η αυριανή.
Χατζηπλής: Θα σας γυρίσω λίγο πίσω και θα σας ζητήσω να μας πείτε τι θυμάστε από τη συμμετοχή σας στην ταινία “Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι” με την Πενέλοπε Κρουζ και τον Νίκολας Κέιτζ. Είχατε ήδη τότε μία παρουσία 7 ετών περίπου στο στερέωμα, υπήρχε άγχος για τη συνεργασία σας;
Χειλάκης: Άμα σου πω ότι δεν θυμάμαι τίποτε (γέλια). Θυμάμαι μια ευγενέστατη Πενέλοπε Κρουζ, έναν πολύ ωραίο τύπο τον Νίκολας Κέιτζ, μία παραγωγή που δε θα συμβεί ποτέ στην Ελλάδα, πανάκριβη παραγωγή και ήταν σαν ένας επαγγελματίας που ξέρει να κάνει κούνια και βρεθεί ξαφνικά στη Disneyland. Δε θυμάμαι παραπάνω πράγματα, ούτως ή άλλως η ταινία δεν είναι τόσο σπουδαία, υψηλής τεχνικής. Είναι μία καλή ταινία πάνω σε ένα μέτριο βιβλίο.
Χατζηπλής: Είστε από τους ηθοποιούς που ουσιαστικά δεν έχουν “ταμπέλα”, κωμικός, δραματικός. Μπορείτε να παίξετε παντού, το έχετε κάνει και μάλιστα με πολύ μεγάλη επιτυχία. Υπάρχει όμως για εσάς προτίμηση ως προς το είδος;
Χειλάκης: Φτάνεις σε μια ηλικία που έχεις το δικαίωμα να κάνεις την παράσταση που πραγματικά θέλεις, να παίξεις τον ρόλο που πραγματικά θέλεις. Στην ερώτησή σας η απάντηση είναι πολύ πιο απλή. Εμείς λέμε ιστορίες και οι ιστορίες έχουν γραφτεί είτε αναδεικνύοντας το γελοίον του πράγματος είτε αναδεικνύοντας το βαθύ τραγικό του, το σημείο χωρίς επιστροφή. Εμείς ιστορίες λέμε, θα εκπαιδευτούμε να σας την πούμε όσο καλύτερα γίνεται. Τώρα, σε σχέση με την κωμωδία και την τραγωδία ή το δράμα εν γένει, θα το καταλάβετε ως “εκπαιδευμένος” Έλληνας που έχετε δει τόσες εκπομπές μαγειρικής. Το δράμα είναι σαν ένα πάρα πολύ καλό μαγειρεμένο φαγητό. Η κωμωδία είναι υψηλή ζαχαροπλαστική, γιατί θέλεις ακρίβεια. Θέλεις να έχεις την ποσότητα που πρέπει να μπει κάθε στιγμή για να συμβεί το κωμικό. Λίγο παραπάνω αλάτι ή πιπέρι για να μαγειρευτεί το φαγητό είναι εύκολο, δε θα χαλάσει και πολύ, το σεβίτσε δε θα σου πάθει τίποτα. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά.
Χατζηπλής: Μιλήσαμε για το παρελθόν, όμως σίγουρα το παρόν και το μέλλον είναι αυτό που απασχολεί άπαντες. Τι επιφυλάσσει το μέλλον για εσάς; Πού θα σας δούμε του χρόνου;
Χειλάκης: Στο θέατρο, στην παράσταση “Μη σου τύχει”, θα γίνει επανάληψη μια δεύτερη χρονιά. Είναι μια εξαιρετική κωμωδία που έχουμε σκηνοθετήσει μαζί με τον Μανώλη Δούνια και έχει γίνει με μεγάλη επιτυχία την προηγούμενη χρονιά. Τηλεοπτικά δε θα κάνω κάτι, γιατί θα ετοιμάσουμε την επόμενη θεατρική δουλειά που θα έρθει προς το Πάσχα που θα κάνουμε τις πρόβες για το επόμενο καλοκαίρι.
Χατζηπλής: Τηλεόραση ή θέατρο; Υπάρχει προτίμηση;
Χειλάκης: Δεν μπαίνει καν η ερώτηση αυτή στη σκέψη μου, για μένα είναι άκυρη, μόνο θέατρο. Υπάρχει κόσμος που του αρέσει το γύρισμα στην κάμερα, εμένα δεν με ικανοποιεί.
Χατζηπλής: Κλείνοντας, με τη Λάρισα να σας περιμένει, ένα μήνυμα για τον κόσμο που έχει ανάγκη να γελάει ιδιαίτερα στις εποχές που ζούμε και παραστάσεις σαν τη δική σας, καταφέρνουν να το προσφέρουν απλόχερα;
Χειλάκης: Έχω να έρθω δύο χρόνια. Είχαμε την ατυχία όταν φέραμε τη “Μήδεια” να βρέχει συνέχεια και να μην ευχαριστηθούμε την παράσταση. Η Λάρισα είναι μια πόλη που έχει αστικό πληθυσμό. Ξέρει να καταναλώνει τέχνη. Έρχομαι βέβαια στη Λάρισα μετά τις πλημμύρες, μετά από μια μεγάλη καταστροφή. Σίγουρα ο κόσμος έχει παγώσει, αλλά εμείς θα του φέρουμε κάτι που θα σας πω μια λέξη που μπορεί και να με καταγγείλει ο κύριος Πλεύρης, γιατί έχει ποινικοποιήσει και τις λέξεις: “Θα κατουρηθείτε από το γέλιο”. Τόσο απλά, η καθομιλουμένη είναι πολύ ωραία στις λέξεις. Έρχεται μια κωμωδία που είναι πραγματικά μεγάλη χαρά που την κάνουμε και πολύ σπουδαγμένος ο τρόπος που την έχουμε στήσει για να λυθείτε σε γέλιο, για να αφεθείτε σε κάτι που θα γελάσετε με τον εαυτό σας τον ίδιο τη στιγμή που θα βλέπετε τον Αργκάν και τους συν αυτώ επί σκηνής. Επίσης, την επόμενη μέρα θα είμαστε στο Βόλο κι εκεί να δούμε… τι ψάρια θα πιάσουμε.
Χατζηπλής: Βλέπουμε το χιούμορ ξεκίνησε πριν ακόμη δούμε την παράσταση…
Χειλάκης: Αν δε δούμε αυτό που γίνεται στο Βόλο ως προς το γελοίον του πράγματος, πραγματικά θα δυστυχήσουμε, είναι σαν τις πληγές του Φαραώ. Αυτό που συνέβη στο Βόλο είναι η γελοιότητα του κρατικού μηχανισμού. Πρέπει να αναζητήσουμε την ευθύνη στους ανθρώπους που όφειλαν να την προστατεύσουν. Είμαστε ένα κράτος που υποτίθεται δίνει ασφάλεια στον πολίτη. Το να φοράει ο δήμαρχος μια μάσκα και να κατεβαίνει να μαζεύει ψάρια δεν με πείθει πολύ ότι έχει κάνει τη δουλειά του πριν κάνει αυτή την πράξη. Καλό θα ήταν να μη χρειαστεί να έχει βάλει τη μάσκα. Το προλαμβάνω είναι η δημοκρατία, το απλά θεραπεύω είναι το πρόβλημα του φασισμού.
*Την Τρίτη το βράδυ λοιπόν, στις 6 Σεπτεμβρίου, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Κηποθέατρο Αλκαζάρ.
Σκηνοθεσία – Διασκευή: Αιμίλιος Χειλάκης – Μανώλης Δούνιας
Ελεύθερη απόδοση: Μανώλης Δούνιας
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς
Κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Κίνηση: Έλενα Γεροδήμου
Βοηθός σκηνοθετών: Θάνος Χατζόπουλος
Γραφιστική επιμέλεια: Δημήτρης Γκέλμπουρας
Social Media: Renegade Media
Παραγωγή: Τεχνηχώρος
ΠΑΙΖΟΥΝ:
Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου, Μυρτώ Αλικάκη, Θοδωρής Ρωμανίδης, Νίκος Γκέλια,
Παναγιώτης Γαβρέλας, Βίκυ Διαμαντοπούλου, Γιώργος Ζυγούρης, Δημήτρης Φιλιππίδης
Σκηνοθεσία – Διασκευή: Αιμίλιος Χειλάκης – Μανώλης Δούνιας
Ελεύθερη απόδοση: Μανώλης Δούνιας
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς
Κοστούμια: Αλεξία Θεοδωράκη
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Κίνηση: Έλενα Γεροδήμου
Βοηθός σκηνοθετών: Θάνος Χατζόπουλος
Γραφιστική επιμέλεια: Δημήτρης Γκέλμπουρας
Social Media: Renegade Media
Παραγωγή: Τεχνηχώρος
ΠΑΙΖΟΥΝ:
Αιμίλιος Χειλάκης, Αθηνά Μαξίμου, Μυρτώ Αλικάκη, Θοδωρής Ρωμανίδης, Νίκος Γκέλια,
Παναγιώτης Γαβρέλας, Βίκυ Διαμαντοπούλου, Γιώργος Ζυγούρης, Δημήτρης Φιλιππίδης
