Με το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας να προειδοποιεί επισήμως ότι η Ευρώπη πρέπει να προετοιμαστεί άμεσα για την πλήρη διακοπή των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου αυτόν τον χειμώνα, προτρέποντας τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα για να μειώσουν τη ζήτηση, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον το τι θα γίνει τη Δευτέρα, όταν θα πρέπει να επανέλθει κανονικά σε λειτουργία, μετά την προγραμματισμένη συντήρηση, ο αγωγός Turkstream από τον οποίο προμηθεύεται ρωσικό αέριο, τόσο η χώρα μας όσο και άλλες ευρωπαϊκές.
Τα αρμόδια στελέχη στη χώρα μας δηλώνουν ότι δεν έχουν καμία ένδειξη περί του αντιθέτου, δεν παύει όμως το σύστημα να βρίσκεται σε εγρήγορση. Σε κάθε περίπτωση έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται σενάρια για διαχείριση της κατάστασης, στην περίπτωση κλεισίματος της ρωσικής στρόφιγγας, εξέλιξης που αν τώρα θεωρείται απίθανη, για το χειμώνα θεωρείται πολύ πιθανή.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε διαρκείς επαφές με εναλλακτικούς προμηθευτές φυσικού αερίου, όπως στην Αν. Μεσόγειο, τη Β. Αφρική, τη Μέση Ανατολή και αλλού, ώστε να εξασφαλιστούν ποσότητες άμεσα, καθώς η πτώση των ρωσικών εισαγωγών έχει σημάνει συναγερμό.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τη Wood Mackenzie, αν οι προμήθειες αερίου μέσω του Nord Stream 1 παραμείνουν στο 40%, τότε οι ευρωπαϊκές αποθήκες θα φτάσουν στο 67% στις αρχές Νοεμβρίου αντί για 80% που στοχεύει το σχέδιο REPower EU. Στο απευκταίο σενάριο που οι ρωσικές προμήθειες μέσω του Nord Stream μηδενιστούν, τότε οι αποθήκες θα φτάσουν μόλις στο 59%.
Παρά τις παραπάνω προσπάθειες της Κομισιόν, η επίτροπος ενέργειας Κάντρι Σίμσον, παραδέχτηκε προχθές σε ομιλία της ότι παραμένουν μεγάλες αβεβαιότητες για τη συνέχεια. Η ίδια υπογράμμισε ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να εντείνουν τις προετοιμασίες τους, να αναβαθμίσουν τα εθνικά έκτακτα σχέδια δράσης και να ολοκληρώσουν διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης μεταξύ τους.
Παράλληλα, η Σίμσον ανέφερε ότι η Κομισιόν κινείται ενεργά προς ένα συντονισμένο σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να παρέχει κατευθύνσεις στα κράτη-μέλη για το πως “να οργανώσουν μειώσεις της ζήτησης για φυσικό αέριο εφόσον χρειαστούν”.
Κατ’ επέκταση, η μείωση της ζήτησης και οι περικοπές βρίσκονται πλέον και επισήμως στο λεξιλόγιο των Βρυξελλών, πράγμα που φανερώνει τη βαρύτητα της κατάστασης. Στόχος είναι σε περίπτωση ανάγκης να υπάρχουν επαρκείς ποσότητες για βασικές ανάγκες των νοικοκυριών, των νοσοκομείων κτλ με ταυτόχρονη μείωση σε άλλους τομείς, όπως της βιομηχανίας.
Μια χώρα που ήδη έχει λάβει υπόψη όλα τα σενάρια και προχωρά σε έκτακτα μέτρα από χθες είναι η Γερμανία, πράγμα λογικό αφού είναι από τις πρώτες που επηρεάζεται από την πτώση στις ρωσικές προμήθειες.
Πέραν της επαναφοράς του άνθρακα στο ηλεκτροπαραγωγικό μείγμα, η Γερμανία εστιάζει σημαντικά στο θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας με παραινέσεις προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να διατηρούν σε πιο λογικά πλαίσια το θερμοστάτη τους και ούτω καθεξής.
Επίσης, προβλέπεται ως επόμενο βήμα η μείωση των ποσοτήτων αερίου για ηλεκτροπαραγωγή και βιομηχανία ώστε να αντληθούν περισσότερες ποσότητες προς τις αποθήκες της χώρας για το χειμώνα. Στην περίπτωση της βιομηχανίας, ενεργοποιείται σύντομα ένα σύστημα δημοπρασιών που θα αποζημιώνει όσα εργοστάσια επιλέξουν να μειώσουν την κατανάλωση αερίου.
Αντίστοιχα μέτρα θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. και θεωρείται πιθανό να υιοθετηθούν και από τις Βρυξέλλες στο εξής στα πλαίσια του νέου σχεδίου δράσης.
Παρεμβάσεις και στο χρηματιστήριο ενέργειας
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι η γερμανική κυβέρνηση προλειαίνει το έδαφος για πιθανές κεντρικές παρεμβάσεις στις αγορές ενέργειας μετά τις νεότερες εξελίξεις και τη ραγδαία μείωση των ποσοτήτων αερίου που λαμβάνει από τη Gazprom.
Ο υπουργός, Ρ. Χάμπεκ, σε χθεσινή του τοποθέτηση έκανε λόγο για “μια στιγμή τύπου Lehman Brothers” για τον ενεργειακό τομέα της χώρας, που μπορεί να πυροδοτήσει άνευ προηγουμένου κρίση και ελλείψεις.
Την ίδια στιγμή, έχει αλλάξει και η ρητορική της γερμανικής κυβέρνησης σε σχέση με το παρελθόν, καθώς αν χρειαστεί να φτάσει ο συναγερμός στο επίπεδο 3 και οι δυνάμεις της αγοράς δεν είναι σε θέση να καλύψουν τις ανάγκες, τότε θα ληφθούν “περαιτέρω μέτρα”, όπως τονίστηκε.
Εκτιμάται ότι οι δηλώσεις του Βερολίνου αποτελούν προοίμιο κεντρικών παρεμβάσεων στην αγορά ενέργειας με ελεγχόμενες τιμές και διακοπή των προθεσμιακών προϊόντων εάν επιδεινωθεί η κατάσταση φέτος.
Αν το Βερολίνο επιδιώκει όντως να υιοθετήσει κεντρικές παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρισμού και αερίου, το σίγουρο είναι ότι βρίσκει “πάτημα” στις Βρυξέλλες, καθώς η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε πρόσφατα ότι “η αγορά ηλεκτρισμού της Ε.Ε. δεν λειτουργεί πλέον όπως πρέπει και πρέπει να αλλάξει”.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι φέτος ήδη δύο μεγάλες αγορές έχουν διακόψει τη λειτουργία τους διεθνώς, γεγονός ενδεικτικό των δυσκολιών. Η πρώτη ήταν αυτή του νικελίου στο χρηματιστήριο LME του Λονδίνου, όταν η πρωτοφανής άνοδος της τιμής ανάγκασε την λειτουργό να διακόψει τις συναλλαγές για αρκετές ημέρες, προκαλώντας την αντίδραση και αγωγές από συμμετέχοντες. Μπορεί να μην είναι αγορά ενέργειας το νικέλιο, όμως είναι ενδεικτικό του τι μπορεί να συμβεί όταν η τιμή ενός εμπορεύματος ξεφεύγει έντονα από τις παραδοσιακές του διακυμάνσεις.
Η δεύτερη περίπτωση ήταν πριν λίγες ημέρες η προσωρινή διακοπή της αγοράς ηλεκτρισμού της δυτικής Αυστραλίας, αφού κρίθηκε ότι δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες.
Πηγή: News247.gr
