Συνέντευξη στην Ιωάννα Γκανέτσα
«Βρες με…», « Λερναία Ύδρα», «Φονικά Συμπλέγματα» τα τρία βιβλία του Λαρισαίου συγγραφέα Έκτορα Απέργη, με το τελευταίο να έχει κυκλοφορήσει μόλις λίγες μέρες πριν, από τις εκδόσεις Υδροπλάνο. Με δράση κινηματογραφική και θέματα που συναντάμε στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, ο συγγραφέας επιδιώκει να προσφέρει απόλαυση 592 σελίδων και στόχο να γίνει ο αναγνώστης -έστω για λίγο- μέρος της ιστορίας, ήρωας σε… Φονικά Συμπλέγματα.
Φονικά συμπλέγματα, το τρίτο βιβλίου σου. Ωριμότερο, σίγουρα. Τι διαφορετικό έχει, θεωρείς, από τα προηγούμενα;
Κοίτα, σε αυτό το βιβλίο όλα ξεκινάνε από ένα διπλό έγκλημα του παρελθόντος. Και δεν αναφέρομαι σε κάποιο τυχαίο έγκλημα. Αλλά σε μια γυναικοκτονία και εν συνεχεία στο βιασμό ενός μικρού κοριτσιού. Δυστυχώς στις μέρες μας κάτι τέτοιο δεν αποτελεί είδηση, αλλά ένα φαινόμενο που λαμβάνει ολοένα και περισσότερο ανησυχητικές διαστάσεις. Οπότε αναγκαστικά για το λόγο αυτό και μόνο τα Φονικά Συμπλέγματα διαφέρουν από τα άλλα δύο που έχω εκδώσει.
Δηλώνεις λάτρης της σκανδιναβικής λογοτεχνίας. Ο νους και η ψυχή του Βορρά έχουν δημιουργήσει -τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν- έργα τα οποία κατέχουν σπουδαία θέση ανάμεσα σε άλλα άλλων πολιτισμένων λαών. Τι το ξεχωριστό σου προσφέρει ως αναγνώστη; Έχεις επηρεαστεί ως συγγραφέας;
Με πρώτο τον Νέσμπο, μετά τον Μπγιορκ, την Λάκμπεργ, τον Λάρσον και πολλούς άλλους ακόμα, η σκανδιναβική λογοτεχνία έχει δώσει πολλά σημαντικά έργα. Είναι η ανάλυση της ψυχοσύνθεσης των ηρώων, τα καλοστημένα σκηνικά δράσης, η αμεσότητα της γραφής που σε αναγκάζουν να τα κάνεις όλα εικόνα μες στο μυαλό σου και σε ταξιδεύουν. Σε όλα αυτά ξεχωρίζουν από τους υπολοίπους συγγραφείς και τους κάνουν μοναδικούς στο είδος τους, όταν μιλάμε για αστυνομική λογοτεχνία. Φυσικά και έχω κάποιον από τον οποίο έχω επηρεαστεί. Είναι η γερμανίδα ΝέλεΝοϊχάους και η Ισλανδή ΊρσαΣιγκουρδαρντότιρ.
Ωστόσο, τα βιβλία σου έχουν και μια δόση νουάρ. Δίνεις έμφαση στον κυνισμό των χαρακτήρων και τα συναισθηματικά ή τα ερωτικά τους κίνητρα. Στο νουαρ υποβόσκουν επίσης θέματα όπως η μοναξιά, ο φόβος, η ενοχή, η σεξουαλική εμμονή, η κοινωνική μιζέρια, το πάθος, η απόγνωση. Τι από αυτά βρίσκει κανείς στο βιβλίο σου;
Απ’ όλα, φυσικά! Χρησιμοποιώντας πάντα ένα μπακράουντ δράσης, οι ήρωές μου βιώνουν στο έπακρο τα παραπάνω συναισθήματα που ανέφερες. Κάποιοι από αυτούς νιώθουν μόνοι και περιθωριοποιούνται κοινωνικά. Άλλοι κυριεύονται από τα πάθη και τους φόβους τους και οδηγούνται σε μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Στο τέλος, φθάνουν στην απόγνωση αφού θα πρέπει να πάρουν μια απόφαση, όσο οδυνηρή κι αν είναι. Όσο για το σεξ; Όπως όλα, υπάρχει και αυτό. Άλλωστε, πουλάει!
Στη λογοτεχνία δράσης υπάρχουν λογοτεχνικοί κανόνες, δεσμεύεσαι από τις συμβάσεις. Παρόλα αυτά σου αφήνει περιθώρια να μιλήσεις για όποιο θέμα σε ενδιαφέρει και σε απασχολεί. Στο προηγούμενο βιβλίο, σχολίαζες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής, σε αυτό να περιμένει ο αναγνώστης κάτι αντίστοιχο;
Θα έλεγα ότι τα Φονικά Συμπλέγματα είναι ένα σενάριο δράσης αποτυπωμένο σε 592 σελίδες που ασχολείται με τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής που ζούμε. Ένα σενάριο που πραγματεύεται τη γυναικοκτονία, και συγκεκριμένα τη συζυγοκτονία, αλλά και το μόρφωμα του παιδικού βιασμού, που πλέον δυστυχώς συναντάμε αρκετά συχνά και στα ελληνικά δρώμενα. Επίσης, σε αυτό το τρίτο μου βιβλίο αναλύεται μέσα από τα γεγονότα και τις καταστάσεις που βιώνουν οι χαρακτήρες το σύνδρομο της διπολικής διαταραχής, γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη, όπως και το φαινόμενο της ασφυξιοφιλίας.
Τα σύγχρονα αστυνομικά βιβλία ή βιβλία δράσης είναι πολύ συχνά συνδεδεμένα με την κοινωνία και την πολιτική, άρα μπορούν να χαρακτηριστούν και κοινωνικά μυθιστορήματα κατά μια έννοια. Πόση σημασία έχει το κάδρο μέσα στον οποίο βάζουμε μια ιστορία; Τι μαθαίνουμε από αυτή και για αυτή;
Κοίτα, από τη στιγμή που θέλουμε να γράψουμε κάτι το χειροπιαστό, κάτι το αληθοφανές και όχι ουτοπικό, το κάδρο στο οποίο θα τοποθετήσουμε την ιστορία μας θα πρέπει να είναι αυτό της εποχής μας. Αυτό της κοινωνίας που ζούμε. Βέβαια, οι εποχές αλλάζουν με γοργούς ρυθμούς. Έτσι είναι πιθανό, όταν θα δημοσιευτεί η ιστορία μας η εποχή αυτή να έχει αλλάξει. Και αυτό είναι ένα ρίσκο που παίρνει ένας συγγραφέας που ασχολείται με κοινωνικά ζητήματα. Τι εννοώ; Κατ’ εμέ, η Λερναία Ύδρα, και η κοινωνική αναταραχή των Μνημονιών, αυτή τη στιγμή φαντάζουν μακρινά, όταν έχουμε βιώσει καραντίνες, κορωνοϊούς, μέτρα προστασίας και απαγορεύσεις μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Αν μαθαίνουμε κάτι; Ότι ο κόσμος μας αλλάζει. Γρήγορα και όχι απαραίτητα προς το καλό…
Στο βιβλίο σου διαβάζουμε για εγκλήματα, δολοφόνους και θύματα. Βιώνουν οι ήρωες σου ακραίες καταστάσεις; Πλανώνται απειλές, τρέλα και θάνατος στον περίγυρό τους. Είναι αναγκαία κακά της δράσης και του μυστηρίου όλα αυτά, θεωρείς, ή είναι ανάγκη απλώς του κοινού που διαβάζει τέτοιου είδους μυθιστορήματα, συνηθισμένο ίσως και από τα ερεθίσματα σε αντίστοιχες σειρές της τηλεόρασης;
Πιστεύω ότι είναι και τα δύο. Για να αποτυπώσεις μια ιστορία δράσης προφανώς πρέπει να περιγράψεις με όποιο τρόπο εσύ πιστεύεις και θεωρείς ότι αντέχουν οι αναγνώστες σου, ένα σκηνικό ακραίων καταστάσεων. Αναντίρρητα η εικόνα, και συγκεκριμένα η τηλεόραση, έχουν βάλει το χεράκι τους σε αυτό. Οπότε θεωρώ ότι η ζήτηση του αναγνωστικού κοινού ορίζεται τόσο από τα βιβλία, όσο και από τις σειρές/ταινίες στην οθόνη.
Είναι αυτονόητο ότι στα αστυνομικά βιβλία ή βιβλία υπάρχουν φόνοι, βία, εγκληματικότητα. Προτιμάς ή αποφεύγεις τις ηδονοβλεπτικές περιγραφές των θυμάτων, την κακοποίηση παιδιών και ζώων, τους ποταμούς αίματος και τις ανατριχιαστικές περιγραφές βασανιστηρίων; Με λίγα λόγια, είσαι της σχολής Χίτσκοκ: ο τρόμος δεν βρίσκεται στον πυροβολισμό αλλά στην αναμονή του ή δίνεις στο κοινό αυτού του είδους λογοτεχνίας το αίμα που συχνά ζητά για να ξεδιψάσει;
Διαβάζοντας το βιβλίο αντιλαμβάνεται κανείς ότι σε ευαίσθητα θέματα, για μένα τουλάχιστον, προσπαθώ να μη γίνομαι περιγραφικός. Άλλωστε η πιστή περιγραφή δεν είναι πάντα θετικό τέχνασμα, αφού στο βιβλίο δεν περιέχεται η εικόνα και σε κάνει να σκέφτεσαι. Κάνει τον ίδιο τον αναγνώστη, δηλαδή, να δημιουργήσει ο ίδιος τις σκηνές που διαδραματίζονται. Βέβαια, σε κάποιες άλλες η περιγραφή είναι αναγκαία ούτως να οδηγηθούμε στην κορύφωση της στιγμής. Οπότε θα έλεγα ότι με βρίσκεις κάπου ανάμεσα…
Μπορεί ένα καλό μυθιστόρημα δράσης να είναι ταυτόχρονα και «σοβαρή» λογοτεχνία;
Μα, φυσικά, και ναι! Ποιος την ορίζει τη σοβαρή λογοτεχνία; Βιβλία που αναφέρονται στον έρωτα, στη δράση, στις κοινωνικές πτυχές της ζωής μας… όλα είναι λογοτεχνία. Τη λέξη «σοβαρός» ας την ορίσει ο καθένας στη ζωή του. Εγώ κρατάω τη «Λογοτεχνία».
Γράφεις βάσει συγκεκριμένου σχεδίου ή γράφεις αυτά που νιώθεις ότι οφείλεις στον εαυτό σου να αφηγηθείς;
Γράφω για αυτά που νιώθω. Για αυτά που με προβληματίζουν. Για αυτά που με ιντριγκάρουν και που πιστεύω ότι υπάρχουν κι άλλοι με τα οποία θα ταυτιστούν μαζί μου. Το βλέπω περισσότερο ως ανάγκη. Αυτή η ανάγκη με έκανε συγγραφέα τριών αστυνομικών μυθιστορημάτων. Όταν πάψω να νιώθω έτσι, θα πάψω και να γράφω.
Η περίληψη του βιβλίου:
«Πούλησες την ψυχή σου στον Διάολο. Έγινες ακριβώς ότι μισούσες. Το παρελθόν είναι ένας αγριότοπος φρίκης. Δεν έπρεπε να κοιτάξεις πίσω! Κι όμως, αρνήθηκες τη νέα σου ζωή. Ίσως, τελικά, μέσα σου κοιμόταν ένα θηρίο από εκείνη την αποφράδα νύχτα… Ένα θηρίο που θρεφόταν από κάθε σου υγιή σκέψη. Και τώρα, απλά, είχε ξυπνήσει…»
Ένα αποτρόπαιο έγκλημα οικογενειακής βίας. Ένας βιασμός ενός μικρού κοριτσιού. Μια στιγματισμένη ψυχή… Τριάντα δύο χρόνια μετά, τέσσερις άνθρωποι δολοφονούνται βάναυσα. Το Κακό επιστρέφει με διαφορετικό προσωπείο… Κατερίνα Σβορώνου και Σταύρος Αζακάς. Ποιο μυστικό ενώνει τις ζωές τους; Ποια αλήθεια θα τους χωρίσει; Είναι ικανή η δύναμη της αγάπης να τους δώσει μια δεύτερη ευκαιρία;
«Ποια ελπίδα σ’ οδηγεί στην πιο γλυκιά αυταπάτη
Ποια θλίψη σε κλωτσάει πιο μακριά από παντού
Πες μου ποιος φόβος σε νίκησε πάλι»
Θες, πραγματικά, να βρεις αυτό που πάντα θεωρούσες χαμένο; Η μοίρα, σαν αράχνη, υφαίνει τον ιστό μιας ιστορίας που ξεπερνά κάθε φράγμα λογικής…
Ο Έκτορας Απέργης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Είναι λάτρης της σκανδιναβικής λογοτεχνίας και του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Το 2014 κυκλοφόρησε το αστυνομικό μυθιστόρημά του με τίτλο Βρες με.. από τις εκδόσεις Ωκεανός. Η Λερναία Ύδρα, εκδόσεις Πνοή, ήταν το δεύτερο συγγραφικό του δημιούργημα, απόλυτα επηρεασμένο από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.